De buxus is een erg geliefde plant bij heel wat tuiniers. Veel buxusplanten betekent echter het ideale buffet voor de buxusmot, want de rupsen van deze mot zijn in staat om op korte tijd alle buxusplanten kaal te vreten.

Hoe herken je buxusmot?

De buxusmot is afkomstig uit Azië en kwam vermoedelijk naar Europa via geïmporteerde buxusplanten. De eerst vlinders verschijnen in april en mei, de vleugels zijn wit met een donkerbruine rand. Ze leven ongeveer acht dagen en zetten hun eitjes in kleine groepjes (eispiegels) af op de onderkant van het blad van hun favoriete waardplant. De rupsen kun je het jaar door op je buxusplanten aantreffen, vlinders en poppen enkel in korte periodes tussen april en september

De jonge rupsen zijn vuilgeel en krijgen bruine lengtestrepen. Volgroeide rupsen zijn felgroen met een zwarte kop en zijn zo’n 4 cm groot, ze hebben nu zwarte stippen en lichte en zwarte lengtestrepen. Later wordt hij groener met zwarte/bruine strepen en stippen. Ook herken je de aanwezigheid van de buxusrups door rupsenspinsels op de bladeren van de buxus. De rupsen verpoppen tot een felgroene pop met donkere strepen en vlekken.

Schade uit zich vooral in dode blaadjes, kale takjes, bladskeletten en spinsel. Grote hoeveelheden rupsen resulteren uiteindelijk in kaalvraat van de buxus. De eerste schade is meestal lastig te zien. De vraatsporen van jonge rupsen zijn eerder kleine mineergangen of blaasmijnen omdat ze het bladmoes aan de onderkant van het blad wegschrapen. Al snel beginnen ze bladeren aan elkaar te spinnen, waardoor de schade steeds meer opvalt en de buxus volledig kaal wordt gevreten. De plant krijgt daardoor geen kans te herstellen en zal uiteindelijk afsterven.

Wat kun je doen tegen buxusmot?

Handmatig verwijderen:

De meest milieuvriendelijke bestrijding is de rupsen en poppen met de hand te verwijderen. Je kunt de schade beperken door de buxus in april of mei te controleren en de eventueel aanwezige rupsen weg te nemen. Daarmee voorkom je de toename van de populatie in de zomer.

Verwijder zoveel mogelijk rupsen en poppen met de hand. Voer aangetaste plantendelen en levende rupsen altijd af in een goed gesloten zak.

Zwaar aangetaste planten graaf je best uit of knip je bij de grond af. Voer de verwijderde plant onmiddellijk in een afgesloten zak of container af.

Feromoonval plaatsen, dit is een vorm van biologische bestrijding.

Mannetjes van de Buxusmot worden aangetrokken door een lokstof, wat feromoon wordt genoemd

Met deze feromoonval die gevuld wordt met deze lokstof kan je makkelijk de talrijke mannetjes buxusmot vangen . Als de mannetjes weg worden gevangen is er bevruchting van de vrouwtjes en dus geen nieuwe populatie rupsen. Plaats deze val eind mei/begin juni. Het feromoon zit in capsules en deze moet om de 8 weken worden vervangen. De meeste mannetjesvlinders worden tussen begin juli en eind september gevangen.

Deze feromoonval voorkomt de voortplanting van buxusmot. Als er echter al vele rupsen aanwezig zijn op je buxus zullen deze anders bestreden moeten worden. In combinatie met deze feromoonval ben je dan dus goed beschermd!

Plaats 1 val per 180 m² bij normale aantasting.

Plaats 1 val per 30 m² of 1 val per 200 strekkende meter bij ernstige aantasting.

Plaats de vallen vanaf mei-juni t/m november, in de periode dat de motten vliegen.

Bij hoge buxussen (>1,5 m) val ophangen op ooghoogte.

Bij lagere buxussen (<1,5 m) val ophangen aan drager.

Biologische bestrijding met aaltjes.

Een van de natuurlijk vijanden van de buxusmot is het aaltje. De zogenaamde nematoden). Zet je die goed in, dan kun je gauw van je tuinprobleem af zijn en doordat het een natuurlijke vijand is doe je dit zonder de natuur en milieu te belasten.

Aaltjes zijn microscopisch kleine beestjes. Ze zitten van nature in de bodem. Het zijn dé natuurlijke vijanden van verschillende plaaginsecten of de larven ervan. Ze dringen hun prooi binnen en die prooi wordt als voedselbron en broedkamer gebruikt, waardoor de prooi binnen een paar dagen dood gaat.

Hiervoor kan het middel van Ecostyle gebruikt worden wat bij de diverse tuincentra te koop is.

Biologische bestrijding met bacteriën.

Er zijn tegenwoordig natuurlijke vormen van bestrijding in de handel te koop.

Biologische bestrijding is o.a mogelijk met een bacterie ( Bacillus thuringiensis var. Kurstaki (Btk). Dit product (merknaam is onder meer Xentari) bevat de sporen van deze bacterie, afgekort tot Bt. Als het product op het blad gespoten wordt, eten de rupsen de sporen. In het rupsenlichaam kiemen de sporen en worden de bacteriën actief. Rupsen die besmet raken met deze bacterie krijgen problemen met hun spijsvertering, stoppen met eten en sterven. Dat geldt echter ook voor andere soorten rupsen die inheems en niet schadelijk zijn. Voorzichtigheid (juiste dosering en toepassing) is dus belangrijk.

De bacteriën komen alleen tot activiteit in een geschikt rupsenlichaam en zijn helemaal niet schadelijk voor andere insecten zoals bijen. Bij muizen of mensen is nog nooit enige schade vastgesteld.

Let op: preparaten met Btk zijn in België en Nederland niet vrij te koop. Ze zijn enkel verkrijgbaar voor professionals. Neem hiervoor contact op met je ecologische hovenier.

Ecologische bestrijding.

Zijn er té veel rupsen aanwezig? Dan kan met de werkzame stof van Pyrethrum concentraat (natuurlijk middel) worden gebruikt. De actieve stof Pyrethrum wordt verkocht als het ecologisch bestrijdingsmiddel Bio-Pyretrex. Het is een plantaardig middel gewonnen uit een chrysantensoort, en kan ook op jouw fruit- en groenteplanten gebruikt worden. Je ziet onmiddellijk resultaat: binnen enkele seconden tot minuten sterft het insect. Dit middel werkt niet systemisch maar enkel via contact met het insect. Voor dit middel geldt dat alleen die rupsen worden gedood die geraakt worden. Herhaling is met deze plaag absoluut noodzakelijk. Dit kan met beide middelen om de 7 dagen. Daarnaast is het erg belangrijk om naast een middel ter bestrijding ook de buxus goed te gaan voeden. Door de rups staat een haag te verzwakken, waardoor als secundair probleem ook de buxusschimmel tevoorschijn kan gaan komen.

Pyrethrum is echter zeer giftig voor insecten. Vooral bijen zijn zeer gevoelig, vliegen zijn dat iets minder en nog minder geldt dat voor kakkerlakken, vlooien en kevers. Helaas is pyrethrum zeer giftig voor nuttige insecten, zoals bijen en ook voor vissen. In bepaalde omstandigheden werkt het 100 maal zo sterk als bijvoorbeeld lindaan.

Chemische bestrijding.

Er zijn diverse chemische middelen in de handel om de rupsen te bestrijden, nadeel van deze middelen is dat ze vaak giftig zijn voor meer rupsen en ook voor andere insekten.

Een bijkomend nadeel is dat er veel vogels zijn die juist ook in het voorjaar op zoek zijn naar voedsel voor zich zelf en voor hun jongen. Doordat deze vogels veel rupsen eten met allemaal een klein beetje vergif lopen ze de kans een te grote dosis binnen te krijgen en hier aan te dood te gaan.

Let op!

Bestrijding van de rupsen heeft alleen zin op het juiste moment. Vanaf het begin van de zomer gaan de rupsen verpoppen en worden het uiteindelijk vlinders. Dan heeft een toepassing van bestrijdingsmiddelen geen zin meer. Vraag na in een tuincentrum of bij een tuinaannemer wanneer het juiste moment aangebroken is om de buxusmot te bestrijden. Algemeen kunnen we stellen dat de drie belangrijkste perioden in het jaar waarbij de rupsen bestreden kunnen worden volgende zijn:

  1. op het moment dat deze uit de overwinteringsplaats tevoorschijn komen (eind april, mei) en vooraleer ze verpoppen;
  2. op het moment dat de eerste generatie rupsen uit de eitjes komen en de daaropvolgende periode dat ze op de planten voorkomen (juli-augustus);
  3. op het moment dat de tweede generatie rupsen uit de eitjes komen en de daaropvolgende periode dat ze op de planten voorkomen (september-oktober).

De cyclus kan echter door elkaar lopen en door de weersomstandigheden verschuiven.

 

                                                                           Met dank aan Stadsbeheer.